Ön Çapraz Bağ Kopması ve Ameliyatı

Futbol, basketbol ve voleybolda spordan en uzun süre uzaklaştıran sakatlıklardan biri olan çapraz bağ kopması, diz içerisinde çapraz şekilde duran bağın tamamen kopması ile oluşur. Bu bağ dizin rotasyonunu ve aşırı öne gitmesini engeller. Bu nedenle arkadan gelen diz darbeleri veya dizin dönmesi ile kopmaktadır. Çapraz bağın kopması ile dizde şişkinlik oluşabilir. En büyük şikayet dizde boşalma hissi olmasıdır. Kişiler yürürken dizinde bir boşluk hissinden bahsederler. Bunun nedeni artık dizi stabil tutan bağın kopmuş olmasıdır.

AMELİYAT

Çapraz bağ kendi kendine iyileşen bir doku olmadığı için mutlak suretle ameliyat edilmelidir. Ameliyatta çapraz bağ dikilmez, çünkü iyileşen bir yapı değildir. Bu durumlarda genellikle arka adaleden bir tendon alınır ve bu tendon 4 e katlanarak bağ kalınlığına getirilir. Ameliyatta dizin alt kemiğinden bir tünel açılarak dize girilerek yırtık bağ temizlenir. Daha sonra bu tünel vasıtasıyla 4 e katlanmış olan tendon bağın pozisyonunu alacak şekilde yerleştirilir. Dizin üst kemiğinden bir kanca ile tutturulur, alt kemikteki tünele de vida ile sabitlenir. Doğru tabir ile çapraz ameliyatında bağ nakli yapılmaktadır.

AMELİYAT SONRASI REHABİLİTASYON

Ameliyattan sonra 3. Gün hemen fizik tedaviye başlanır. Çapraz bağ ameliyatından sonra gündelik hayata tam dönüş süresi 3 ay, spora dönüş süresi 6 aydır. İş hayatına ortalama 6. Haftadan sonra başlanabilmektedir.

Ameliyat sebebiyle dizde çok yoğun şişlik oluşur. Şişlik eklemi gerdiği için dizin bükülme açısı da kısıtlanmaktadır. Ödem, kaslarda zayıflamaya yol açtığı için yoğun bir kas kitle kaybı yaşanır. Çapraz bağ rehabilitasyonunda temel hedefler bu kayıpların yerine koyulmasıdır.

İlk 6 haftada amaç;

Minimum 90 derece optimum 120 derecelik diz bükülme açısı kazanmak

Tek tek merdiven çıkabilecek kadar kuvvetin kazanılması

Dizdeki ödemin tamamen atılmasıdır.

6-12 hafta arasındaki amaç;

Diz bükülme açısının tamamen kazanılması.

Koşu yapabilecek seviyede kuvvet ve denge kazanılması

Yara yerlerinin tamamen iyileşmesi ve skar doku yapışıklarının tamamen çözülmesidir.

12-24 hafta arasındaki amaç;

Sıçrama yapabilecek şekilde kuvvet, denge, koordinasyon kazanılması

Ameliyat bacağı üzerinde sağa ve sola dönüşlerde hiçbir korkunun olmaması

45-60 dakikalık koşuları kaldırabilecek kondisyonun kazanılmasıdır.

Bu hedefler kazanıldıktan sonra ortalama olarak 6. aydan sonra kişi istediği antrenör veya personel trainer ile çalışmakta özgür bırakılmak üzere tedavisi bitirilir.

DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Çapraz bağ kopmasından korunmak için suni veya sert zeminli çimlerde futboldan kaçınılmalıdır. Bu tip zeminde krampon zemine takılabilmekte ve dizin dönmesine neden olabilmektedir.

Sportif antrenmanlarda denge egzersizlerinin eklenmesi dize olan hakimiyeti arttıracağı için çapraz bağın gerileceği pozisyonlardan korunmuş oluruz.

Özellikle arka adelenin kuvvetli olması çapraz bağa binen yükü azaltır. Kuvvet antrenmanlarında arka adale kuvvet çalışmaları ihmal edilmemelidir.