Ayak Bileği Burkulması, ATFL Sprain Nedir?

Ayak bileği burkulması gündelik hayatta hem sporcularda hem de normal bireylerde en sık karşımıza çıkan yaralanma türüdür. Sıçrama içeren sporlarda yere iniş esnasında yere hatalı temas veya gündelik hayatta bozuk zeminlerde yürürken ayak bileğine binen yükün ani ve hatalı gerçekleşmesi sonucu ayak bileği döner ve bileği kemiklerini birbirine bağlayan bağların gerilerek yırtılmasına neden olur. Ayak bileği içe doğru dönerek burkulunca  ATFL, dışa doğru burkulunca Deltoid Ligamentinin yırtılmasına neden olur. Burkulmaların %90 ı dışa doğru burkulmalar şeklinde oluşur.

AYAK BİLEĞİ MEKANİĞİ

Ayak bileği tam 32 kemikten ve bu kemikleri birbirine bağlayan latince Ligament adı verilen bağlardan oluşur. Bu kemik ve bağlardan en önemlileri Talus kemiği ve halk arasında kaval kemiği olarak bilinen Tibiadır. Bu iki kemik birbiri üzerinde tıpkı bir topun üzerindeki sopa gibi birbirine temas eder. Topu Talus kemiği, sopayı da Tibia kemiği olarak düşünmemiz gerekir. Bu ilişki ayağın pek çok yöne hareket etmesini sağladığı gibi çok oynak bir eklemdir ve stabilitesi bağlarla sağlanır. Normal açıların dışına çıkıldığı takdirde kemikleri birbirine bağlayan bağlar gerilir ve hareketi limitler. Limitlerin üzerine yüksek şok enerjileri ile çıkılırsa bağlarda yırtıkları oluşur.

BURKULMA

Ayak bileği burkulduğunda bağlarda ani gerilimler oluşur. Eğer gerilim kuvveti düşük ise herhangi bir yaralanma olmaz. Ancak gerilim kuvveti yüksek olursa bağlar yırtılır ve bölgede şişkinlik oluşur. Bu şişkinlik bağın yırtıldığının en büyük sinyalidir. Ayağınızda şişkinlik oluştuysa derhal buz yapılması gerekmektedir. Buz uygulaması bölgedeki şişkinliği artmasını engelleyecektir.

BURKULMA SONRASI TEDAVİ

Ayak bileğindeki bağlar yırtıldıktan sonra çok az iyileşme gösterirler. Yırtılan bağlar eski formuna dönemez ve ayak bileğinde instabiliteye yani daha fazla oynaklığa sebep olur. Bu da sık tekrarlayan burkulmalara davetiye çıkarır. Burkulmaların tekrarlamaması adına fizik tedaviye ihtiyaç vardır. Fizik tedavide yapılacak olan işlem ayak bileği bağları artık işlevini daha az yapabildiği için, bu görevi kaslara yüklemektedir. Doğru kasların kuvvetlendirilmesi ve beynin bu kasları koordineli şekilde kullanmayı öğrenmesi için denge egzersizleri yapılır. Beyin ayak bileğinin yeni yapısını ve hangi dokuların hangi görevleri alacağını öğrendikten sonra tekrarlayan burkulmalar ortadan kalkar.

TEDAVİ BASAMAKLARI

Orta derecede bir yırtığın toplam tedavi süresi 4-6 haftadır.

Akut Faz (1-2 hafta)

Burada önce ağrı şişkinliği azaltıcı elektropterapi uygulamaları yapılır.

İyileşmenin kalitesini arttırmak için yumuşak doku mobilizasyonları yapılır.

İyileşme Fazı (2-4 hafta)

Ağrısız hareket kazanıldıktan sonra doğru kaslar kuvvetlendirilir.

Denge ve koordinasyon egzersizleri ile kaslara yeni görevleri öğretilir.

Spora Dönüş Fazı (4-6 hafta)

İleri seviye koşu ve sıçrama egzersizleri yapılarak ayağın maksimum performansta doğru yüklenmesi öğretilir.